Quyền tác giả gồm những quyền nào

Quyền tài sản và quyền nhân thân

Quyền tác giả là một khái niệm pháp lý quan trọng, liên quan đến việc bảo vệ các sáng tạo trí tuệ của các tác giả, giúp tác giả kiếm soát được việc người khác sử dụng tác phẩm do mình sáng tạo hoặc sở hữu. Việc nắm rõ quyền tác giả sẽ giúp bạn bảo vệ được tác phẩm của mình, tránh những tranh chấp pháp lý, và tận dụng được tiềm năng kinh tế của tác phẩm.

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cơ bản về quyền tác giả, bao gồm các loại hình tác phẩm được bảo hộ, các quyền nhân thân và quyền tài sản của tác giả, và một số lưu ý khi sử dụng tác phẩm của người khác.

Các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả 

Theo Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam, các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả gồm:

1. Tác phẩm văn học, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và tác phẩm khác được thể hiện dưới dạng chữ viết hoặc ký tự khác;
2. Bài giảng, bài phát biểu và bài nói khác;
3. Tác phẩm báo chí;
4. Tác phẩm âm nhạc;
5. Tác phẩm sân khấu;
6. Tác phẩm điện ảnh và tác phẩm được tạo ra theo phương pháp tương tự (sau đây gọi chung là tác phẩm điện ảnh);
7. Tác phẩm mỹ thuật, mỹ thuật ứng dụng;
8. Tác phẩm nhiếp ảnh;
9. Tác phẩm kiến trúc;
10. Bản họa đồ, sơ đồ, bản đồ, bản vẽ liên quan đến địa hình, kiến trúc, công trình khoa học;
11. Tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian;
12. Chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu.

Các loại hình tác phẩm trên được bảo hộ quyền tác giả khi chúng có tính sáng tạo và được thể hiện bằng một hình thức nhất định, bất kể nội dung, chất lượng, mục đích, hình thức biểu hiện, ngôn ngữ, ký hiệu, thể loại, phương thức sáng tạo và phương thức phổ biến. Các tác phẩm này được bảo hộ quyền tác giả kể từ khi chúng được tạo ra mà không cần phải đăng ký hay thực hiện các thủ tục nào khác.

Quyền tác giả gồm những quyền nào?

Quyền tác giả đối với các tác phẩm được bảo hộ bao gồm quyền nhân thân và quyền tài sản.

Quyền nhân thân

Quyền nhân thân là quyền dân sự gắn liền với mỗi cá nhân, không thể chuyển giao cho người khác. Quyền nhân thân bao gồm:

1. Đặt tên cho tác phẩm;
2. Đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm; được nêu tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm được công bố, sử dụng;
3. Công bố tác phẩm hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm;
4. Bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm không cho người khác xuyên tạc; không cho người khác sửa đổi, cắt xén tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả.

Quyền nhân thân là quyền dân sự gắn liền với mỗi cá nhân, không thể chuyển giao cho người khác.

Quyền tài sản

Quyền tài sản là quyền dân sự có giá trị kinh tế, có thể chuyển giao cho người khác theo hợp đồng hoặc theo quy định của pháp luật. Quyền tài sản bao gồm:

1. Làm tác phẩm phái sinh;
2. Biểu diễn tác phẩm trước công chúng;
3. Sao chép tác phẩm;
4. Phân phối, nhập khẩu bản gốc hoặc bản sao tác phẩm;
5. Truyền đạt tác phẩm đến công chúng bằng phương tiện hữu tuyến, vô tuyến, mạng thông tin điện tử. Hoặc bất kỳ phương tiện thông tin kỹ thuật nào khác;
6. Cho thuê bản gốc hoặc bản sao tác phẩm điện ảnh, chương trình máy tính.

Cách thức thực hiện quyền tác giả 

Để thực hiện quyền tác giả, tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm cần tuân thủ các quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ, bao gồm:

• Đăng ký bảo hộ quyền tác giả khi cần thiết, ví dụ khi muốn chứng minh quyền sở hữu, khi muốn tham gia các tổ chức quản lý tập thể, khi muốn tham gia các hiệp định quốc tế về bảo hộ quyền tác giả;
• Ký kết hợp đồng chuyển nhượng quyền tác giả hoặc quyền sử dụng tác phẩm khi muốn chuyển giao quyền tài sản cho người khác, hoặc cho phép người khác sử dụng tác phẩm theo một hình thức nào đó;
• Đóng dấu bản quyền (©) trên tác phẩm khi muốn công bố tác phẩm, để báo cho người khác biết rằng tác phẩm đó thuộc quyền sở hữu của bạn, và không được sử dụng mà không có sự đồng ý của bạn. Dấu bản quyền gồm có ký hiệu ©, tên của tác giả hoặc chủ sở hữu, và năm công bố tác phẩm. Ví dụ: © Nguyễn Văn A, 2024.

Một số lưu ý khi sử dụng tác phẩm của người khác 

Khi bạn muốn sử dụng tác phẩm của người khác, bạn cần chú ý đến các điều sau:

• Bạn phải xin phép của tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm, trừ khi tác phẩm đó đã hết thời hạn bảo hộ quyền tác giả, hoặc thuộc các trường hợp được miễn xin phép theo quy định của pháp luật;
• Bạn phải trả tiền bản quyền và các khoản tiền khác cho tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm, trừ khi tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm từ chối nhận, hoặc thuộc các trường hợp được miễn trả tiền theo quy định của pháp luật;
• Bạn phải nêu tên của tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm, và nguồn gốc của tác phẩm khi sử dụng tác phẩm, trừ khi tác phẩm đó không có tên, hoặc tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm không yêu cầu nêu tên;
• Bạn không được sửa đổi, cắt xén, xuyên tạc tác phẩm mà không có sự đồng ý của tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm, trừ khi sửa đổi, cắt xén, xuyên tạc tác phẩm là cần thiết để phù hợp với mục đích sử dụng hợp pháp;
• Bạn không được sử dụng tác phẩm một cách xâm phạm đến danh dự, uy tín, quyền riêng tư, quyền bí mật thương mại, hoặc quyền lợi khác của tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm.

Kết luận

Tóm lại, quyền tác giả là một khái niệm pháp lý quan trọng, liên quan đến việc bảo vệ và thực hiện các quyền của tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm.

Để bảo vệ quyền tác giả, bạn cần nắm rõ các loại hình tác phẩm được bảo hộ, các quyền nhân thân và quyền tài sản của tác giả, và cách thức thực hiện quyền tác giả. Đồng thời, khi sử dụng tác phẩm của người khác, bạn cũng cần tuân thủ các quy định của pháp luật, tránh vi phạm quyền tác giả của người khác. Bằng cách đó, bạn sẽ góp phần tôn trọng và khuyến khích sự sáng tạo trí tuệ, góp phần phát triển văn hóa, khoa học và kinh tế của xã hội.

>>Xem thêm Đăng ký bảo hộ quyền tác giả – Luật mới (banquyentacgia.com)