Biểu Diễn Âm Nhạc Và Những Rủi Ro Bản Quyền – Vai Trò Của VCPMC

Bạn có biết, chỉ cần hát một ca khúc mà chưa được tác giả cho phép, ca sĩ có thể vướng vào rắc rối pháp lý nghiêm trọng?

Vụ việc ca sĩ Lâm Bảo Ngọc phải xin lỗi nhạc sĩ Vũ Cát Tường về việc biểu diễn ca khúc “If” đã làm dấy lên nhiều tranh cãi về vấn đề bản quyền âm nhạc. Sự việc này là một lời nhắc nhở quan trọng cho các nghệ sĩ biểu diễn về trách nhiệm pháp lý khi sử dụng tác phẩm của người khác.

                                                            Ảnh: nguồn Internet

“If” – Ca khúc vướng vào tranh chấp bản quyền

Theo thông tin chính thức từ phía Vũ Cát Tường, sau khi thu thập và kiểm tra dữ liệu được cung cấp bởi VCPMC, ca sĩ Lâm Bảo Ngọc đã được cấp phép phát hành trực tuyến ca khúc “If” trên kênh Youtube cá nhân và biểu diễn tác phẩm này tại “Mini-Concert Ngọc” vào tháng 12/2023. Tuy nhiên, từ tháng 05/2019, Lâm Bảo Ngọc đã nhiều lần biểu diễn “If” tại các phòng trà, tụ điểm ca nhạc mang tính chất thương mại mà chưa được cấp phép.

Điều này cho thấy, việc xin phép biểu diễn tác phẩm âm nhạc không phải lúc nào cũng được các nghệ sĩ quan tâm đúng mức, dẫn đến những vi phạm bản quyền đáng tiếc.

Quyền tác giả – Quyền bất khả xâm phạm

Theo quy định của pháp luật SHTT Việt Nam, quyền tác giả bao gồm các quyền nhân thân và quyền tài sản. Tác giả của một tác phẩm âm nhạc có các quyền độc quyền như:

• Quyền công bố, cho phép người khác sử dụng tác phẩm.

• Quyền biểu diễn tác phẩm trước công chúng.

• Quyền được nhận thù lao khi tác phẩm được khai thác, sử dụng.

Như vậy, bất kỳ ai muốn sử dụng tác phẩm, dù là biểu diễn trực tiếp hay phát hành trực tuyến, đều phải xin phép tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả. Việc sử dụng tác phẩm mà chưa được tác giả cho phép, cho dù là do sơ suất hay cố ý, đều có thể bị coi là vi phạm pháp luật.

>>> Đăng ký Quyền Tác Giả

Xâm phạm bản quyền – không xin phép biểu diễn tác phẩm

Trong trường hợp của Lâm Bảo Ngọc và Vũ Cát Tường, nếu không có sự xin phép hoặc thỏa thuận rõ ràng về vấn đề quyền tác giả, việc biểu diễn bài hát mà không có sự chấp thuận của tác giả có thể vi phạm quyền tài sản của tác giả theo Luật SHTT. Những rủi ro pháp lý có thể phát sinh bao gồm:

• Vi phạm quyền tác giả: Khi một cá nhân hoặc tổ chức sử dụng tác phẩm âm nhạc mà không xin phép, họ có thể bị coi là vi phạm quyền tài sản của tác giả. Điều này có thể dẫn đến các yêu cầu bồi thường thiệt hại hoặc yêu cầu xin lỗi công khai từ phía tác giả.

• Bồi thường thiệt hại: Theo quy định, tác giả có quyền yêu cầu bồi thường về thiệt hại kinh tế phát sinh từ hành vi vi phạm quyền tác giả. Số tiền bồi thường có thể phụ thuộc vào mức độ tổn hại và số lần tác phẩm bị sử dụng trái phép.

• Phạt hành chính: Các cá nhân hoặc tổ chức vi phạm quyền tác giả có thể bị xử phạt hành chính theo quy định của pháp luật, bao gồm cả việc nộp phạt tiền hoặc tịch thu sản phẩm, phương tiện vi phạm.

Vai trò của Trung tâm Bảo vệ Quyền tác giả Âm nhạc Việt Nam (VCPMC) trong việc bảo vệ bản quyền

Trung tâm Bảo vệ Quyền tác giả Âm nhạc Việt Nam (VCPMC) là tổ chức được thành lập với mục đích bảo vệ quyền lợi của các nhạc sĩ và tác giả âm nhạc. VCPMC hoạt động như một cầu nối giữa tác giả và người sử dụng tác phẩm, giúp đơn giản hóa quy trình xin phép và đảm bảo việc trả thù lao được thực hiện minh bạch.

Trước khi tác giả rút ủy quyền

VCPMC đóng vai trò then chốt trong việc:

• Cấp phép sử dụng tác phẩm: Đại diện cho nhạc sĩ cấp phép cho các cá nhân, tổ chức có nhu cầu sử dụng tác phẩm, giúp họ tránh được những rắc rối pháp lý do thiếu hiểu biết về luật bản quyền.

• Thu và phân phối thù lao: VCPMC thu tiền bản quyền từ các cá nhân, tổ chức sử dụng tác phẩm và phân phối lại cho tác giả một cách công bằng, minh bạch.

• Xử lý vi phạm: Khi phát hiện hành vi xâm phạm bản quyền, VCPMC sẽ can thiệp để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của tác giả.

Sau khi tác giả rút ủy quyền

Như thông tin từ phía tác giả, để tối ưu hóa việc bảo vệ và khai thác bản quyền ca khúc “If”, Vũ Cát Tường đã quyết định rút toàn bộ ủy quyền đối với tác phẩm này khỏi VCPMC. Kể từ ngày 08/11/2024, VCPMC sẽ không còn là đơn vị cấp phép “If” trên mọi lĩnh vực.  Quyền tác giả đối với “If” sẽ được ủy quyền cho công ty TNHH Vector Presents trực tiếp quản lý và cấp phép.

VCPMC chỉ có thể cấp phép cho các tác phẩm mà họ được tác giả ủy quyền và như vậy, VCPMC đã hoàn toàn không còn quyền cấp phép sử dụng tác phẩm.

Bài học pháp lý từ vụ việc

Vụ việc Lâm Bảo Ngọc – Vũ Cát Tường không chỉ là một bài học về quy tắc biểu diễn, mà còn là lời cảnh tỉnh đối với giới nghệ sĩ về những trách nhiệm pháp lý khi khai thác các tác phẩm nghệ thuật. Một số bài học quan trọng rút ra từ vụ việc này bao gồm:

• Chủ động tìm hiểu và xin phép tác giả hoặc đại diện của tác giả trước khi sử dụng tác phẩm.

• Thỏa thuận rõ ràng về thù lao.

• Cập nhật thông tin về việc ủy quyền tác phẩm, đặc biệt là khi có sự thay đổi trong đơn vị quản lý bản quyền.

Kết luận

Vụ việc giữa Lâm Bảo Ngọc và Vũ Cát Tường đã chỉ ra những rủi ro pháp lý tiềm ẩn khi người biểu diễn không tuân thủ các quy định về quyền tác giả. Pháp luật SHTT hiện hành yêu cầu người biểu diễn phải xin phép và trả thù lao cho tác giả khi sử dụng tác phẩm âm nhạc. Sự tham gia của các tổ chức đại diện quyền tác giả như VCPMC sẽ giúp đảm bảo việc thực thi các quyền này một cách hiệu quả và giảm thiểu tranh chấp pháp lý.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng VCPMC chỉ có thể hoạt động trong phạm vi được tác giả ủy quyền. Điều này có nghĩa là VCPMC không có quyền đại diện cho tất cả các tác giả, và người biểu diễn cần kiểm tra kỹ thông tin về việc ủy quyền trước khi liên hệ với VCPMC để xin phép sử dụng tác phẩm. Trong một số trường hợp, tác giả có thể tự quản lý quyền tác giả của mình hoặc ủy quyền cho một tổ chức khác.

Vì vậy, để tránh những tranh chấp không đáng có, người biểu diễn cần chủ động liên hệ với tác giả hoặc đại diện ủy quyền của tác giả để đảm bảo việc xin phép sử dụng tác phẩm được thực hiện đúng quy định pháp luật.

Việc hiểu rõ và thực hiện đúng các quy định của pháp luật SHTT là vô cùng quan trọng để duy trì mối quan hệ hòa hợp giữa tác giả và người biểu diễn trong ngành công nghiệp âm nhạc.

>>> Dịch vụ Đăng ký Bản quyền Tác giả tại Monday VietNam