Tìm hiểu về quyền nhân thân trong Quyền tác giả và các quyền liên quan

Quyền nhân thân đối với tác phẩm là gì?

Quyền nhân thân là quyền của tác giả đối với tác phẩm do mình sáng tạo, bao gồm các quyền liên quan đến danh dự, uy tín và phong cách của tác giả. Quyền nhân thân được quy định tại Điều 19 của Luật Sở hữu trí tuệ hiện hành. Theo đó, tác giả có các quyền nhân thân sau:

1. Quyền đặt tên cho tác phẩm: Tác giả có quyền chọn một cái tên phù hợp với nội dung, hình thức và ý nghĩa của tác phẩm. Tên của tác phẩm là một yếu tố quan trọng để phân biệt với các tác phẩm khác và gây ấn tượng với người xem, nghe, đọc. Tác giả có thể chuyển quyền sử dụng quyền đặt tên cho người khác khi chuyển giao toàn bộ hoặc một phần quyền tài sản về tác phẩm.
2. Quyền đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm: Tác giả có quyền được công nhận là người sáng tạo ra tác phẩm bằng cách ghi tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm. Đây là cách để khẳng định bản sở hữu và trách nhiệm của tác giả đối với tác phẩm. Tác giả cũng có quyền được nêu tên khi tác phẩm được công bố, sử dụng bởi người khác. 
3. Quyền công bố tác phẩm hoặc cho phép người khác công bố: Tác giả có quyền quyết định khi nào, ở đâu, như thế nào và cho ai biết về sự tồn tại của tác phẩm. Tác giả cũng có thể cho phép hoặc từ chối cho người khác công bố, phổ biến, trình diễn hay trưng bày tác phẩm. Quyền này giúp tác giả kiểm soát được sự lan tỏa và ảnh hưởng của tác phẩm đến công chúng.
4. Quyền bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm: Tác giả có quyền yêu cầu người khác không được xuyên tạc, sửa đổi, cắt xén hay biến đổi tác phẩm một cách sai lệch so với ý định ban đầu của mình. Những hành vi này có thể làm mất đi tính độc đáo, sáng tạo và giá trị của tác phẩm, cũng như gây tổn hại đến danh dự và uy tín của tác giả.

Quyền nhân thân đối với tác phẩm là một trong những nội dung cơ bản của Quyền tác giả và các quyền liên quan, nhằm khuyến khích sự sáng tạo và bảo vệ lợi ích hợp pháp của các nhà sáng tạo trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật và khoa học. Quyền nhân thân là những quyền chỉ thuộc về riêng cá nhân tác giả, không thể chuyển giao cho bất kỳ ai dưới bất kỳ hình thức nào thậm chí ngay cả trong trường hợp tác giả của đối tượng sở hữu công nghiệp đó chết.

>> Xem thêm Quyền tác giả gồm những quyền nào? (banquyentacgia.com)

Ý nghĩa và tầm quan trọng của quyền nhân thân trong quyền tác giả, quyền liên quan

Quyền nhân thân là những quyền chỉ thuộc về riêng cá nhân tác giả, không thể chuyển giao cho bất kỳ ai dưới bất kỳ hình thức nào thậm chí ngay cả trong trường hợp tác giả mất. Quyền nhân thân có ý nghĩa và vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tác giả, khuyến khích sự sáng tạo và phát triển của văn hóa, nghệ thuật và khoa học.

Quyền nhân thân giúp tác giả được công nhận là người sáng tạo ra tác phẩm, được thể hiện sự cá nhân hóa và phong cách riêng của mình, được kiểm soát việc công bố và sử dụng tác phẩm, được bảo vệ danh dự, uy tín và cá tính của mình. Quyền nhân thân cũng giúp tác giả được tôn trọng và gắn bó với tác phẩm, được tham gia vào các quyết định liên quan đến tác phẩm, nhận được các phần thưởng và lợi ích xứng đáng từ tác phẩm.

Quyền nhân thân cũng có tầm quan trọng đối với chủ sở hữu quyền tác giả, quyền liên quan. Chủ sở hữu quyền tác giả, quyền liên quan là người được chuyển giao hoặc được phép sử dụng quyền tài sản về tác phẩm, bao gồm quyền sao chép, phân phối, biểu diễn, trình chiếu, phát thanh, truyền hình, chuyển thể, dịch, sửa đổi, thuê bao, chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế tác phẩm.

Chủ sở hữu quyền tác giả, quyền liên quan phải tôn trọng quyền nhân thân của tác giả, không được xâm phạm hoặc làm mất đi tính độc đáo, sáng tạo và giá trị của tác phẩm. Chủ sở hữu quyền tác giả, quyền liên quan cũng phải nêu tên tác giả khi sử dụng tác phẩm, trừ khi tác giả từ chối hoặc không thể xác định được.

>> Xem thêm Tác giả được từ bỏ quyền đứng tên trên tác phẩm hay không? (mondayvietnam.com)

Một số lưu ý về Quyền nhân thân đối với tác phẩm

1. Khi đến việc đặt tên cho tác phẩm của tác giả, một trường hợp đáng chú ý là khi quyền đặt tên của tác giả bị loại trừ. Điều này áp dụng trong trường hợp tác phẩm được dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác. Tuy tác phẩm dịch được xem là tạo ra từ tác phẩm gốc, tuân theo quy định tại khoản 8 của Điều 4 trong Luật Sở hữu Trí Tuệ và vẫn được bảo vệ theo quy định tại khoản 2 của Điều 14 trong Luật Sở hữu Trí Tuệ khi không xâm phạm quyền tác giả của tác phẩm gốc. Mặc dù vậy, do tính chất đặc biệt của tác phẩm dịch – bản thể hiện nội dung và phong cách viết ngôn ngữ khác – tên của tác phẩm dịch vẫn giữ nguyên tên của tác phẩm gốc sau khi được dịch sang cùng ngôn ngữ.
2. Quyền công bố tác phẩm hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm, như quy định tại khoản 3 của Điều 19 trong Luật Sở hữu Trí Tuệ, áp dụng cho việc phát hành tác phẩm đến công chúng với số lượng bản sao hợp lý, phù hợp với nhu cầu của công chúng, dựa trên bản chất của tác phẩm. Quyền này có thể được thực hiện bởi tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả, hoặc theo sự đồng ý của họ, bởi cá nhân hoặc tổ chức khác. Việc công bố tác phẩm không bao gồm việc biểu diễn trước công chúng các tác phẩm sân khấu, điện ảnh, âm nhạc; đọc trước công chúng các tác phẩm văn học; phát sóng các tác phẩm văn học hoặc nghệ thuật; trưng bày các tác phẩm tạo hình; xây dựng các công trình dựa trên tác phẩm kiến trúc.
3. Quyền bảo vệ tính toàn vẹn của tác phẩm, ngăn không cho người khác chỉnh sửa, cắt xén tác phẩm, như quy định tại khoản 4 của Điều 19 trong Luật Sở hữu Trí Tuệ, là việc ngăn người khác thay đổi, cắt xén hoặc cải tiến tác phẩm, trừ khi có sự đồng thuận từ tác giả.

Bạch Dương