NGHỊ ĐỊNH 17/2023/NĐ-CP VỀ BẢO HỘ QUYỀN TÁC GIẢ, QUYỀN LIÊN QUAN

Nghị định 17/2023/NĐ-CP là văn bản pháp luật mới do Chính phủ ban hành vào ngày 26 tháng 4 năm 2023, thay thế Nghị định 22/2018/NĐ-CP, quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Sở hữu trí tuệ về quyền tác giả, quyền liên quan. Văn bản này có nhiều điểm mới và mang lại nhiều lợi ích cho xã hội, chủ sở hữu quyền và tác giả.

I. Một số điểm mới của nghị định 17/2023/NĐ-CP

1. Nghị định 17/2023/NĐ-CP có thêm 2 chương mới so với Nghị định cũ

Trong đó, Chương VI bao gồm các quy định mới liên quan đến tranh chấp quyền tác giả, quyền liên quan, làm rõ các vấn đề sau:

1. Liệt kê các tranh chấp về quyền tác giả, quyền liên quan;
2. Căn cứ xác định hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan;
3. Căn cứ xác định đối tượng được bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan;
4. Xác định yếu tố xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan;
5. Căn cứ xác định tính chất và mức độ xâm phạm;
6. Xác định thiệt hại do xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan;
7. Xử lý hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan;
8. Giám định về quyền tác giả, quyền liên quan.

2. Đối tượng không thuộc phạm vi bảo hộ quyền tác giả (Điều 8) Nghị định 17/2023

Nghị định 17/2023/NĐ-CP quy định rõ ràng hơn về các đối tượng không thuộc phạm vi bảo hộ quyền tác giả, theo Điều 8 của văn bản này. Ngoài tin tức thời sự thuần túy và văn bản hành chính đã được quy định từ trước, nghị định mới đã bổ sung thêm quy trình, hệ thống, phương pháp hoạt động, khái niệm, nguyên lý, số liệu là đối tượng không thuộc phạm vi bảo hộ quyền tác giả, cụ thể:

1. Quy trình là trình tự phải tuân theo để tiến hành công việc;
2. Hệ thống là tập hợp nhiều yếu tố, đơn vị cùng loại hoặc cùng chức năng, có quan hệ hoặc liên hệ với nhau chặt chẽ, làm thành một thể thống nhất;
3. Phương pháp là cách thức nghiên cứu, nhìn nhận các hiện tượng của tự nhiên và đời sống xã hội;
4. Khái niệm là ý nghĩ phản ánh ở dạng khái quát các sự vật và hiện tượng của hiện thực và những mối liên hệ giữa chúng;
5. Nguyên lý là định luật cơ bản có tính chất tổng quát, chi phối một loạt hiện tượng, là những ý tưởng hoặc lý thuyết ban đầu quan trọng và được coi là xuất phát điểm cho việc xây dựng những lý thuyết khác.

Điều này cũng khá tương đồng với quy định của quyền sở hữu công nghiệp, đồng thời tạo điều kiện cho việc trao đổi, chia sẻ, ứng dụng các kiến thức khoa học, kỹ thuật, thống kê, toán học.

3. Hồ sơ đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan (Điều 39)Nghị định 17/2023

So với trước đây, Nghị định 17/2023/NĐ-CP đã quy định chi tiết hơn thành phần hồ sơ đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan, bao gồm:

1. Tờ khai đăng ký quyền tác giả, đăng ký quyền liên quan (theo mẫu) do chính tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, chủ sở hữu quyền liên quan ký tên hoặc điểm chỉ, trừ trường hợp không có khả năng về thể chất để ký tên hoặc điểm chỉ;
2. 02 bản sao tác phẩm (bao gồm cả bản điện tử) hoặc 02 bản sao bản định hình cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng;
3. Văn bản ủy quyền nếu người nộp hồ sơ là người được tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, chủ sở hữu quyền liên quan ủy quyền;
4. Tài liệu chứng minh là chủ sở hữu quyền, gồm:
   1. Tài liệu chứng minh nhân thân đối với cá nhân: 01 bản sao Chứng minh nhân dân hoặc Căn cước công dân hoặc Hộ chiếu;
   2. Tài liệu chứng minh tư cách pháp lý đối với tổ chức: 01 bản sao Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc Giấy phép thành lập hoặc Quyết định thành lập;
   3. Tài liệu chứng minh chủ sở hữu quyền do giao nhiệm vụ sáng tạo là quyết định giao nhiệm vụ hoặc xác nhận giao nhiệm vụ cho cá nhân thuộc đơn vị, tổ chức đó;
   4. Tài liệu chứng minh chủ sở hữu quyền do giao kết hợp đồng sáng tạo là hợp đồng, thể lệ, quy chế tổ chức cuộc thi;
   5. Tài liệu chứng minh chủ sở hữu quyền do được thừa kế là văn bản xác định quyền thừa kế có công chứng, chứng thực theo quy định của pháp luật;
   6. Tài liệu chứng minh chủ sở hữu quyền do được chuyển giao quyền là hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, mua bán, góp vốn bằng văn bản có công chứng, chứng thực theo quy định của pháp luật;
5. Trong trường hợp tác giả không đồng thời là chủ sở hữu quyền tác giả phải có văn bản cam đoan về việc tự sáng tạo và sáng tạo theo quyết định hoặc xác nhận giao việc; hợp đồng; tham gia cuộc thi và chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung cam đoan.
6. Tài liệu chứng minh chủ sở hữu quyền do giao nhiệm vụ sáng tạo, giao kết hợp đồng sáng tạo quy định tại khoản này phải là bản gốc hoặc bản sao có công chứng, chứng thực;
7. Văn bản đồng ý của các đồng tác giả, nếu tác phẩm có đồng tác giả;
8. Văn bản đồng ý của các đồng chủ sở hữu, nếu quyền tác giả, quyền liên quan thuộc sở hữu chung;
9. Trường hợp trong tác phẩm có sử dụng hình ảnh cá nhân của người khác thì phải được sự đồng ý bằng văn bản của người đó theo quy định của pháp luật.

4. Thời gian và trình tự thẩm định hồ sơ đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan (Điều 38)Nghị định 17/2023

Nghị định 17/2023/NĐ-CP quy định thời gian và trình tự thẩm định hồ sơ đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan theo Điều 38. Mục đích là tránh người nộp đơn kéo dài thời gian sửa đổi, bổ sung hồ sơ, gây ảnh hưởng xấu. Nghị định giới hạn thời gian hoàn thiện hồ sơ là 01 tháng từ ngày nhận thông báo, trừ trường hợp bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan. Thời gian thẩm định hồ sơ không quá 15 ngày làm việc từ ngày nhận hồ sơ hợp lệ.

II. Kết luậnNghị định 17/2023

Nghị định 17/2023/NĐ-CP mang lại nhiều lợi ích cho xã hội, chủ sở hữu quyền và tác giả, bao gồm:

1. Tạo điều kiện cho việc tiếp cận, sử dụng, khai thác các tác phẩm sáng tạo, đồng thời bảo vệ quyền lợi của tác giả, chủ sở hữu quyền, thông qua việc quy định rõ ràng các ngoại lệ không xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan, các đối tượng không thuộc phạm vi bảo hộ quyền tác giả, các trường hợp được sử dụng tác phẩm, bản ghi âm, bản ghi hình, chương trình máy tính, chương trình phát thanh, chương trình truyền hình, biểu diễn nghệ thuật mà không cần xin phép hoặc trả tiền cho tác giả, chủ sở hữu quyền.
2. Thúc đẩy sự phát triển của các lĩnh vực quan trọng cho xã hội, như giáo dục, nghiên cứu khoa học, thông tin báo chí, văn hóa, tôn giáo, nhân đạo, bảo tồn di sản văn hóa, quốc phòng, an ninh, y tế công cộng, môi trường, thông qua việc cho phép sử dụng các tác phẩm sáng tạo trong các hoạt động này mà không vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan.
3. Nâng cao nhận thức và trách nhiệm về bảo vệ sở hữu trí tuệ, thông qua việc quy định rõ ràng các quyền tác giả, quyền liên quan, các điều kiện và hạn chế để sử dụng các tác phẩm sáng tạo, các biện pháp xử lý vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan.
4. Khuyến khích sự sáng tạo, đổi mới, nâng cao chất lượng và hiệu quả của các hoạt động sở hữu trí tuệ, thông qua việc quy định chi tiết hơn về thời gian và trình tự thẩm định hồ sơ đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan, giảm thiểu thủ tục hành chính, tăng cường hỗ trợ cho người nộp đơn.